Ignorancja, czy brak elementarnej wiedzy?
Za nami kolejna już rocznica „Powrotu Ziemi Górowskiej do Macierzy”. Jak co roku różne portale regionalne wykazują się elementarnym brakiem wiedzy historycznej. W tym roku jako pierwszy zrobił to portal elka.pl. Już w pierwszym zdaniu artykułu o Górze czytamy „Wyzwolenie i powrót Ziemi Górowskiej do Macierzy przyszedł wraz z wkroczeniem do Góry wojsk radzieckich 28 stycznia 1945 roku”. Zresztą, portal radia Elka wiedzie w tego typu narracji prym, gdyż co roku na ich stronach ukazują się takie lapsusy językowe. Nie ma temu zjawisku co się dziwić, przykład idzie z góry – od władzy, która mimo obietnic, nieświadomie, często przemyca pewną kalkę językową.
Jak mówi jedno z powiedzeń „jeszcze wiele musi się zmienić, żeby nie zmieniło się nic” i tak jest w przypadku społeczeństwa górowskiego, które z przykrością stwierdzić należy, że ze świadomością historyczną jest na bakier. Przypomnieć czytelnikom należy debatę zorganizowaną przez Panią Burmistrz Irenę Krzyszkiewicz 17 grudnia 2015 r. z udziałem historyków i osób zainteresowanych, dotyczącą zmiany nazwy i daty naszego lokalnego święta. W czasie dyskusji padły propozycje aby święto przesunąć na maj, kiedy pojawiła się w Górze polska administracja z Augustem Herbstem na czele, a nazwę zmienić na „Powrót Góry do Polski”. Debatujący zadali sobie także pytanie, czy w ogóle jest sens takie święto obchodzić? I jest w tym dużo racji. Po dyskusji zdecydowano, że nic nie może odbyć się potajemnie, dlatego stworzono specjalną ankietę i zapytano mieszkańców Góry, co na ten temat sądzą. I w tym momencie społeczeństwo się wypowiedziało, ankiety zwrotne wypełniło ok. 30 osób !!! Taki efekt mnie nie zdziwił, gdyż społeczeństwa, włodarzy w większości takie sprawy nie interesują. Jest dobrze jak jest i koniec! Sprawa umarła śmiercią naturalną i nikt do tego tematu nie powrócił.
Nie jest żadną tajemnicą, że jestem przeciwnikiem święta „Powrót Góry do Macierzy”, czemu dałem wyraz w jednej z polemik popełnionej w Kwartalniku Górowskim (nr 42, 2013). Tam także uzasadniłem swój pogląd. Również podczas debaty z grudnia 2015 r. największe „boje” toczyły się o ową „Macierz”. Większość historyków (z długoletnim stażem) zacięcie broniło tego członu argumentując, że oznacza to „Polskę”. Trudno jednak mówić o pełnej polskości tych ziem, bo kiedy przeanalizujemy przynależność Śląska i Ziemi Górowskiej do państwa polskiego wynika co innego. Pierwsza historyczna wzmianka o Górze pochodzi z 1288 r., do 1506 r. znajdowała się ona pod rządami Piastów Śląskich. Na wiek XIII przypada również silna kolonizacja niemiecka na Śląsku, co ma swoje odzwierciedlenie w różnych dokumentach podpisanych niemiecko brzmiącymi nazwiskami, również książęta piastowscy bardzo chętnie otaczali się przybyszami z zachodu i przejmowali zwyczaje niemieckie (lokacja na prawie niemieckim), a niektórzy walczyli nawet po stronie Krzyżaków pod Grunwaldem. W 1508 r. okręg górowski znalazł się w koronie czeskiej, w której wpływy niemieckie były również mocne, aż do roku 1526, gdy Śląsk znalazł się w monarchii habsburskiej. Znaczący był rok 1740 i wojny śląskie w wyniku których Śląsk i Góra znalazły się w granicach państwa pruskiego, wtedy nastąpił silny proces germanizacji. Wpływy niemieckie utrzymywały się w Górze do 1945 r. Analizując te wszystkie okresy wynika, że wpływy polskie na tych terenach wynoszą ok. 300 lat, chociaż ocena średniowiecza jest różna i ponad 400 lat wpływów niemieckich.
Dlatego warto jeszcze raz zadać sobie pytanie, czy „Powrót do Macierzy” to słuszna nazwa? Warto może jeszcze raz wrócić do dyskusji, zapytać ekspertów z tytułami naukowymi, co na ten temat mówi dzisiejsza historiografia. A odpowiedź jest prosta, każdy szanowany naukowiec odpowie, że stwierdzeń „macierz”, „wyzwolenie” dzisiaj się nie używa. Zadania uregulowania tej kwestii powinni podjąć się nasi radni, to oni nas reprezentują, społeczeństwo miało to gdzieś. Pamiętam jedną z sesji RG, gdzie zabrałem głos na ten temat i między mną a jednym z radych (byłym członkiem partii nieboszczki PZPR) wywiązała się dyskusja. Pan radny stwierdził, że jestem zbyt młody i nie mnie o takich sprawach decydować.
Dzisiejsza koniunktura polityczna sprzyja takim inicjatywom, likwiduje się nazwy komunistycznych ulic, zlikwidujmy więc święta o takiej naleciałości. Na koniec radnemu i nie tylko jemu należy polecić i zacytować artykuł prof. Filipa Musiała: „Im szybciej zdamy sobie sprawę z tego, że w sferze narracji historycznej tkwimy wciąż w pozycji państwa i społeczeństwa posttotalitarnego, tym szybciej będziemy zdolni do budowy opowieści historycznej z perspektywy wolnościowej (…) Im szybciej zaczniemy nazywać rzeczy po imieniu, tym szybciej będziemy w stanie przyjąć spójną narrację o najnowszych dziejach Polski”.
Kamil Kutny
